Kontakt
dystrybutorzy
biblioteka BIM
strefa projektanta

Odpowiedzialność za urządzenia i systemy wentylacji przeciwpożarowej. Kiedy i jak kontrolować ich stan techniczny? Wentylacja, prawo budowlane.

Przegląd przewodów wentylacyjnych
Autor
Marcin Polak
Marcin Polak

Kierownik Działu Serwisu w firmie SMAY Sp. z o.o.

Obowiązek przeprowadzania w określonym terminie kontroli stanu technicznego obiektów budowlanych i stałych urządzeń technicznych wynika nie tylko z Prawa budowlanego, ale również z innych przepisów. Są to szczególnie przepisy przeciwpożarowe i o dozorze technicznym.

W tym artykule skupimy się w szczególności na przepisach regulujących eksploatację urządzeń oraz systemów przeciwpożarowych w zakresie wentylacji.

Wentylacja, prawo budowlane. Odpowiedzialność za urządzenia i systemy wentylacji przeciwpożarowej

Od wielu lat na krajowym rynku funkcjonuje wiele urządzeń i systemów wentylacyjnych służących do ochrony przeciwpożarowej. Mimo to nie wszyscy użytkownicy tych urządzeń i systemów mają świadomość, że te urządzenia (takie jak na przykład klapy przeciwpożarowe, klapy dymowe, wentylatory przeciwpożarowe czy też systemy różnicowania ciśnień oraz systemy oddymiania garaży) podlegają obowiązkowym kontrolom stanu technicznego. Zdarza się też, że w funkcjonujących obiektach, w szczególności komercyjnych, wynik ekonomiczny przedkłada się nad zabezpieczenie osób i mienia na wypadek pożaru.

Przegląd przewodów wentylacyjnych

Te uwarunkowania i zjawiska bardzo często mają tragiczny finał, przynosząc ofiary śmiertelne i ogromne straty mienia w przypadku pożaru. Odpowiedzialność prawną za zaistniałe zdarzenie tego rodzaju ponosi właściciel lub zarządca obiektu. Decyduje o tym Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 2009 nr 178 poz. 1380). Rozdział 2. tego aktu prawnego, dotyczący zapobiegania pożarowi, klęsce żywiołowej lub miejscowemu zagrożeniu, w art. 4. mówi, że:

Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;
3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;
4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;
5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;
6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;
7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

Każdy inwestor lub właściciel obiektu, realizując inwestycję budowlaną, musi zagwarantować bezpieczeństwo przeciwpożarowe. Dlatego też zobowiązany jest zainstalować urządzenia przeciwpożarowe, by dopełnić wszelkich wymogów prawnych w myśl Rozporządzenia MSWiA z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów i terenów (Dz.U. nr 109 z 2010 r. poz. 719, rozdział 1, § 2, § 3 ust. 1), które mówi: (ciąg dalszy na stronie 52).

Przegląd przewodów wentylacyjnych - 1

Rozdział 1
Przepisy ogólne

[…]

§ 2

1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: […]

9) urządzeniach przeciwpożarowych – należy przez to rozumieć urządzenia […] służące do zapobiegania powstaniu, wykrywania, zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków, a w szczególności […] przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające […].

§ 3

1. Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem […], a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania oraz przepisów Prawa budowlanego, czyli Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414, rozdział 1, art. 5), która mówi, że:

Obiekt budowlany wraz ze związany¬mi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

1) spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:

[…]

b) bezpieczeństwa pożarowego, c) bezpieczeństwa użytkowania, […] a także Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 2009 nr 178 poz. 1380, art. 3, ust. 1), mówiącej, że:

Osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystające ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązane zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem.

Sama realizacja inwestycji zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa jest zaledwie pierwszym krokiem, by instalacje i systemy przeciwpożarowe zainstalowane w obiekcie realnie mogły spełnić swoją funkcję ochrony przeciwpożarowej. Przegląd przewodów wentylacyjnych to po prostu konieczność.

Dlatego też tak ważnym aspektem w tym zakresie jest poprawna i zgodna z obowiązującymi przepisami prawa eksploatacja tych urządzeń i systemów, jak również ich okresowa kontrola techniczna. Uwagę na to zwraca szczególnie Rozporządzenie MSWiA z dnia 7 czerwca 2010 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów i terenów (Dz.U. nr. 109 z 2010 r. poz. 719, rozdział 1, § 3 ust. 2, 3). Precyzyjnie określa ono minimalny okres takich przeglądów oraz wskazuje dokumenty, w odniesieniu do których należy je przeprowadzać. Rozporządzenie mówi, że:

2. Urządzenia przeciwpożarowe […] powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym, zgodnie z zasada¬mi i w sposób określony w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych […], w dokumentacji techniczno-ruchowej oraz w instrukcjach obsługi, opracowanych przez ich producentów.

3. Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne powinny być prze¬prowadzane w okresach ustalonych przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku.

[…]

Poza wyżej przedstawionymi regulacjami prawnymi co do przeglądu urządzeń i systemów przeciwpożarowych ten obowiązek został przywołany również w Ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414, art. 61, art. 62), gdzie doprecyzowano osobową odpowiedzialność za realizację obowiązku przeglądu urządzeń, która spoczywa na właścicielu lub zarządcy obiektu budowlanego. Wyżej przytoczone artykuły mówią, że:

Przegląd przewodów wentylacyjnych - 2

Art. 61

Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany:

1) utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2;
2) zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych odziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlane¬go lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska.

Art. 62

1. Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli:

1) okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:

[…]

c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych);

[…]

3.Właściwy organ – w razie stwierdzenia nieodpowiedniego stanu technicznego obiektu budowlanego lub jego części, mogącego spowodować zagrożenie: życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska – nakazuje przeprowadzenie kontroli, o której mowa w ust. 1, a także może żądać przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części.

[…]

Osobową odpowiedzialność wskazano także w Ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 2009 nr 178 poz. 1380), której tekst został przytoczony w tym artykule jako pierwszy.

Poza właścicielami obiektów, co wskazują powyżej przytoczone przepisy, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje – w całości lub części – zarządca nieruchomości lub użytkownik. Robi to na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie w myśl Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. 1997 nr 115 poz. 741, art. 185 ust. 2), która mówi, że:

2. Zakres zarządzania nieruchomością określa umowa o zarządzanie nieruchomością, zawarta z jej właścicielem, wspólnotą mieszkaniową albo inną osobą lub jednostką organizacyjną, której przysługuje prawo do nieruchomości, ze skutkiem prawnym bezpośrednio dla tej osoby lub jednostki organizacyjnej. Umowa wymaga formy pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności.

Jeżeli taka umowa nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację zadań i obowiązków z zakresu ochro¬ny przeciwpożarowej spoczywa na podmiocie faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

Przegląd przewodów wentylacyjnych, czyli protokół, ocena, ekspertyza

Realizując wymagane prawem (oraz innymi wymogami technicznymi, ujętymi w Polskich Normach technicznych i dokumentacjach techniczno-ruchowych) przeglądy okresowe urządzeń i systemów przeciwpożarowych, należy zwracać baczną uwagę na to, by każda kontrola w tym zakresie kończyła się sporządzeniem stosownego dokumentu w formie protokołu, oceny lub ekspertyzy. Powinien on dokumentować wszelkie szczegóły dotyczące konkretnych czynności wykonywanych podczas przeglądu oraz wynik takiej kontroli. Tak sporządzone dokumenty powinny być dołączone do książki obiektu budowlanego, w której należy dokonać stosownej adnotacji o przeprowadzonym przeglądzie. Obowiązek dołączania dokumentów przeglądowych reguluje Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414, art. 64), która mówi, że:

1. Właściciel lub zarządca jest obowiązany prowadzić dla każdego budynku oraz obiektu budowlanego niebędącego budynkiem, którego projekt jest objęty obowiązkiem sprawdzenia, o którym mowa w art. 20 ust. 2, książkę obiektu budowlanego, stanowiącą dokument przeznaczony do zapisów dotyczących przeprowadzanych badań i kontroli stanu technicznego, remontów i przebudowy, w okresie użytkowania obiektu budowlanego.

[…]

2. Protokoły z kontroli obiektu budowlanego, oceny i ekspertyzy dotyczące jego stanu technicznego, świadectwo charakterystyki energetycznej oraz dokumenty, o których mowa w art. 63, powinny być dołączone do książki obiektu budowlanego.

[…]

Tak prowadzone dokumenty dają możliwość po pierwsze oceny stanu technicznego urządzeń i systemów w trakcie ich eksploatacji w obiektach, a po drugie transparentnej weryfikacji stanu technicznego podczas kontroli organów do tego uprawnionych, takich jak na przykład Państwowa Straż Pożarna czy też Urząd Nadzoru Budowlanego. Podczas takich kontroli osoba odpowiedzialna za obiekt ma obowiązek udostępnić organom kontrolującym wszelkie dokumenty z zakresu przeprowadzanych przeglądów i napraw systemów przeciwpożarowych. Obowiązek ten reguluje Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414, art. 65), która mówi, że:

Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany udostępniać dokumenty, o których mowa w art. 64 ust. 3, przedstawicielom właściwego organu oraz innych jednostek organizacyjnych i organów upoważnionych do kontroli utrzymania obiektów budowlanych we właściwym stanie technicznym oraz do kontroli przestrzegania przepisów obowiązujących w budownictwie.

A co w przypadku, gdy właściciel lub zarządca nieruchomości nie wypełnia swoich obowiązków w zakresie prowadzenia przeglądów okresowych i napraw serwisowych? Jak wygląda przegląd przewodów wentylacyjnych?

Jasną i klarowną odpowiedź zawiera Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414, art. 66), która mówi, że:
1. W przypadku stwierdzenia, że obiekt budowlany:
1) może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia bądź środowiska albo
2) jest użytkowany w sposób zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia lub środowisku, albo
3) jest w nieodpowiednim stanie technicznym,

[…]

– właściwy organ nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości, określając termin wykonania tego obowiązku.

2 W decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 1–3, właściwy organ może zakazać użytkowania obiektu budowlanego lub jego części do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Decyzja o zakazie użytkowania obiektu, jeżeli występują okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, podlega natychmiastowemu wykonaniu i może być ogłoszona ustnie.

Wentylacja, prawo budowlane

Decyzja ta jest skierowana do właściciela lub zarządcy obiektu i to on, a nie organ nadzoru budowlanego, pozostaje zobligowany do wykonania obowiązków określonych w decyzji.

Cele powyższego artykułu to po pierwsze wskazanie zakresu odpowiedzialności za urządzenia i systemy przeciwpożarowe, a po drugie przypomnienie o konieczności kontroli tych urządzeń w okresach minimalnych przewidzianych w ustawach. Skrupulatna i sumienna realizacja swoich obowiązków przez osoby odpowiedzialne za budynki i obiekty budowlane w zakresie ochrony przeciwpożarowej przyczynia się nie tylko do bezpieczeństwa przebywających w danych obiektach ludzi, lecz również do bezpieczeństwa względem prawa osób odpowiedzialnych, a mianowicie właścicieli i zarządców lub użytkowników.

Odpowiedzialność za urządzenia i systemy wentylacji przeciwpożarowej spada na właściciela bądź zarządcę obiektu.

Dostarczamy na rynek nową jakość.
Korzystaj z modeli BIM i biblioteki Revit SMAY!
Przegląd przewodów wentylacyjnych - 4

Korzyści z korzystania z bibliotek SMAY:

  • Eliminacja błędów projektowych podczas tworzenia modeli instalacji.
  • Trzy poziomy szczegółowości w widoku 3D.
  • Generacja kodu produktu celem stworzenia zestawienia i kosztorysu instalacji.
  • Szczegółowe instrukcje dotyczące poprawnego korzystania z bibliotek.
  • Swobodna wymiana aktualnych informacji pozwalająca w pełni kontrolować projekt.
Chcesz wiedzieć więcej? Odwiedź naszego BLOGA. Nasi eksperci dostarczą Ci pełną bazę wiedzy na temat wentylacji i ochrony przeciwpożarowej.
Potrzebujesz porady? Skontaktuj się z naszym działem doradców.
Bądź z nami na bieżąco:
Chcesz kupić nasze produkty?

Przejdź na listę dystrybutorów i znajdź dostawcę w swoim województwie.

Zainteresowały
Cię nasze rozwiązania?

Porozmawiajmy
osobiście.