1. Po co tworzyć zaawansowane technicznie systemy oddymiania klatek schodowych skoro na świecie wystarczą proste rozwiązania, takie jak klapy lub okna otwierane ręcznie?

Każde z rozwiązań systemów zabezpieczenia pionowych dróg ewakuacji musi zostać dostosowane do wymagań formalno-prawnych obowiązujących w kraju, gdzie instalacja taka ma zostać zastosowana. Krajowe przepisy przewidują możliwość szerokiego stosowania urządzeń oddymiających oraz spoczywającym na zarządcy budynku obowiązku zapewnienia jak najwyższego poziomu bezpieczeństwa oraz ułatwienia działania ekip ratowniczych. W tym zakresie systemy oddymiania oparte na zmiennym nawiewie powietrza są rozwiązaniem inżynierskim o najwyższej, potwierdzonej badaniami, efektywności. Jednocześnie warto zaznaczyć, że stwierdzenie to dotyczy tylko obszaru systemów oddymiających. Bowiem najwyższy poziom bezpieczeństwa w klatkach schodowych można zapewnić tylko stosując systemy różnicowania ciśnienia. Wymagają one jednak systemów odprowadzania powietrza z kondygnacji, co znacząco podnosi koszt ich zastosowania. Udowodniliśmy to podczas projektu badawczego „Bezpieczna ewakuacja”.

2. Czy system oddymiania z nawiewem mechanicznym chroni pomieszczenia przyległe do klatki przed napływem dymu przez nieszczelności?

Dym napływający do klatki schodowej zawsze może przenikać do przestrzeni przyległych. Problem ten dotyczy zarówno systemu oddymiania grawitacyjnego, jak i systemu oddymiania wspomaganego nawiewem mechanicznym. Kluczowe znaczenie ma tu jednak kontrola nadciśnienia oraz czas zalegania dymu w przestrzeni klatki schodowej. Oba te parametry optymalizuje właściwie skonfigurowany system oddymiania wspomagany zmiennym nawiewem mechanicznym.

3. Czy prędkość na kracie nawiewnej na poziomie 8 m/s nie zagraża bezpieczeństwu ewakuujących się osób?

Dopuszczalna prędkość została oparta na doświadczeniach prowadzonych w ramach projektu www.bezpiecznaewakuacja.pl. Bezpieczna ewakuacja to program badawczy w których badaliśmy m.in. system ZODIC. Zasadność takiego podejścia potwierdzają wyniki badań przedstawione w NFPA 204 z których wynika, że ludzie mogą się poruszać w miarę swobodnie przy prędkości 10 m/s.

4. Gdzie i kiedy mierzone jest nadciśnienie 15 Pa i prędkość przepływu powietrza o wartości 1,0 m/s na drzwiach?

Są to wyłącznie wartości obliczeniowe wynikające z porównania otrzymanych w wyniku badań wielkości strumienia powietrza kompensacyjnego z prostymi metodami obliczeniowymi. Wartości te wykorzystuje się jedynie do określenie strumienia powietrza dostarczanego do klatki schodowej. Wartości te nie powinny być mierzone.

5. Jak mierzyć prędkość 0,2 m/s w przekroju klatki schodowej?

Podobnie jak powyżej wartość 0,2 m/s jest jedynie wartością obliczeniową i nie jest mierzona w sposób bezpośredni. Rzeczywisty przepływ powietrza wzdłuż biegów i spoczników schodów oraz przez puste przestrzenie w przestrzeni klatki schodowej charakteryzuje się silnymi turbulencjami, przez co lokalne wartości prędkości są dużo większe.

6. Czy system oddymiania z nawiewem mechanicznym nie wytwarza zbyt dużego nadciśnienia, które wtłacza dym do przestrzeni przyległych, przez co zagraża użytkownikom kondygnacji nie objętych pożarem?

Nie, jeśli system ten zostanie odpowiednio skonfigurowany, a wentylator nawiewny będzie miał regulowaną wydajność. W takiej sytuacji jak wykazują wyniki badań przeprowadzone w ramach projektu www.bezpiecznaewakuacja.pl nadciśnienie w górnej części klatki schodowej (w której występuje dym) jest porównywalne dla nadciśnienia pojawiającego się przy zastosowaniu systemu oddymiania grawitacyjnego i utrzymuje się na poziomie nie przekraczającym  5 Pa.

7. Czy trzeba stosować zestawy urządzeń? Przecież system można stworzyć z różnych komponentów dostępnych na rynku.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. zestawy do odprowadzania dymu i ciepła o funkcjonalnościach deklarowanych przez producenta powinny być oceniane w systemie 1 oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych.

Istnieje możliwość budowy systemu złożonego z komponentów przez uprawnionego projektanta, jednak cała odpowiedzialność za stosowanie takiego rozwiązania spoczywa na uprawnionym projektancie. Fakt zastosowania niecertyfikowanego zestawu, zbudowanego z certyfikowanych podzespołów, powinien zostać jednoznacznie odnotowany w dokumentacji projektowej.

8. Czy różnica skuteczności systemu oddymiania z mechanicznym nawiewem i systemu grawitacyjnego znajduje odzwierciedlenie także w ekonomicznym aspekcie ich zastosowania?

Naszym zdaniem system oddymiania z mechanicznym nawiewem powietrza o zmiennej wydajności należy stosować zawsze, gdy zastosowane zostały ścienne urządzenia oddymiające lub w przypadku braku możliwości zastosowania dopływu powietrza kompensacyjnego (brak połączenia klatki schodowej z otoczeniem zewnętrznym).

Zastosowanie systemu oddymiania z mechanicznym doprowadzeniem powietrza wymagane jest również w sytuacji, gdy strategia bezpieczeństwa pożarowego w budynku zakłada warunkową ewakuację. Jest to rozwiązanie o optymalnej skuteczności przy znacznym ograniczeniu kosztów w stosunku do najskuteczniejszych systemów zapobiegania zadymieniu.

9. Czy układ pomiarowy do określania przepływu w urządzeniu oddymiającym bierze pod uwagę temperaturę?

Układ pomiarowy jest niewrażliwy na temperaturę i mierzy przepływ objętościowy V [m³/h].

10. Czy można stosować kompensację powietrza przez otwarcie drzwi zewnętrznych do klatki oraz wspomagać ją dodatkowo wentylatorem (nawiewem mechanicznym)?

Takie rozwiązanie nie jest zalecane. W przypadku łączenia niewielkiego strumienia nawiewu mechanicznego z napływem grawitacyjnym – powietrze nawiewane do klatki schodowej może w całości wypływać przez otwarte drzwi, co może skutkować znacznym obniżeniem efektywności całej instalacji.

11. Kto może montować/wykonywać/serwisować takie systemy oddymiania jak ZODIC?

Montaż /serwis może wykonywać autoryzowany serwis. Więcej informacji na temat serwisowania ZODIC, uzyskasz TUTAJ.

12. Czy system oddymiania z nawiewem mechanicznym jest systemem różnicowania ciśnienia?

NIE.

System ZODIC, skuteczne i efektywne oddymianie klatek schodowych.

Przeczytaj więcej na temat systemów różnicowania ciśnienia.

13. W niektórych klatkach schodowych system oddymiania z nawiewem mechanicznym wymaga znacznie większych strumieni powietrza niż system różnicowania ciśnienia. Jaki jest sens stosowania w tych przypadkach systemów oddymiania?

Zastosowanie systemu różnicowania ciśnienia jest uzasadnione jedynie w sytuacji, kiedy system uzupełniony zostanie o automatycznie uruchamianą instalacje usuwania dymu i ciepła na każdej kondygnacji budynku. W takich przypadkach decyzja należy do inwestora – najczęściej najważniejszy będzie rachunek ekonomiczny.

14. Co w sytuacji, gdy klapa się nie otworzy a uruchomi się wentylator? Czy nie stwarza to zagrożenia zbyt wysokiego nadciśnienia na klatce schodowej, uniemożliwiającego ewakuację?

Wentylatory w systemach ZODIC-M uruchamiają się dopiero po potwierdzeniu otwarcia klapy dymowej. Opisane w pytaniu zagrożenie nie występuje.

15. Czy aby podnieść bezpieczeństwo nie wystarczy zastosować drzwi dymoszczelnych w systemach grawitacyjnych?

Takie rozwiązania może być akceptowalne, pod warunkiem zastosowania klapy dymowej (nie należy w tym przypadku stosować ściennych urządzeń oddymiających) i odpowiedniego otworu do kompensacji powietrza. Do takich rozwiązań dedykowany jest system oddymiania ZODIC-G.

16. Czy ew. punkt pomiaru ciśnienia w przestrzeni klatki schodowej (jako odniesienie do sterowania wydajnością wentylatora) nie jest narażony na zniszczenie podczas pożaru i jakie mogą być tego konsekwencje?

Rozwiązanie stosowane w systemie ZODIC-M zostało przebadane na wpływ wysokiej temperatury.

17. Kiedy należy stosować system oddymiania grawitacyjny a kiedy system oddymiania wspomagany mechanicznie? Czy zawsze należy zastępować kompensację grawitacyjną poprzez nawiew mechaniczny o zmiennej wydajności?

Nie ma konieczności stosowania w każdym przypadku systemu oddymiania z nawiewem mechanicznym. System ZODIC-M jest rozwiązaniem, które może podnieść skuteczność oddymiania i może być stosowany zamiennie z systemem grawitacyjnym ZODIC-G. Jednym z przypadków, w których konieczne jest zastosowanie nawiewu mechanicznego są rozwiązania wykorzystujące ścienne urządzenia oddymiające.

System ZODIC przeznaczone są do klatek schodowych budynków niskich (N) i średniowysokich (SW) oraz pod pewnymi warunkami również budynków wysokich (W), a także mogą obsługiwać inne przestrzenie (np. szyby windowe), w których przepisy krajowe wymagają lub dopuszczają możliwość zastosowania systemów oddymiania.

Stosując systemy ZODIC w obiekcie nie trzeba montować pomocniczych elementów instalacji ani ponosić dodatkowych kosztów finansowych.

Dzięki zastosowaniu systemów ZODIC inwestorzy mogą (po spełnieniu określonych warunków) wydłużyć drogi ewakuacyjne nawet o 50%, co może się znacznie przyczynić do zwiększenia efektywności inwestycji takich jak hotele, pensjonaty czy budynki mieszkalne. Systemy ZODIC stanowią alternatywę dla nadciśnieniowych metod zapobiegających zadymieniu klatek schodowych.

Bezpieczna Ewakuacja to program, podczas którego miała miejsce premiera ZODIC – nowoczesnych systemów oddymiania klatek schodowych. Podczas konferencji „Bezpieczna Ewakuacja” określiliśmy czy stosowane powszechnie w Polsce systemy zabezpieczania klatek schodowych są skuteczne i zapewniają odpowiedni poziom bezpieczeństwa ludzi w budynkach oraz warunki do prowadzenia ewakuacji i akcji gaśniczej.