W jaki sposób należy projektować wentylację pożarową, aby chronić życie ludzi

Przy projektowaniu wentylacji pożarowej w budynkach wysokich i wysokościowych o przeznaczeniu biurowym największą uwagę poświęca się podstawowej formie, czyli etapowi shell and core. Skupiamy się wtedy na spełnieniu wymagań w ramach trzech kluczowych kryteriów projektowych, czyli na sile potrzebnej do otwarcia drzwi ewakuacyjnych, kryterium prędkości w otwartych drzwiach ewakuacyjnych oraz kryterium różnicy ciśnień. Aby zrealizować te założenia, należy przewidzieć układ odprowadzenia powietrza z przestrzeni użytkowej. W budynkach wysokich i wysokościowych odprowadzenia powietrza projektuje się jako wyciąg mechaniczny. Powietrze, które napływa z systemu różnicowania ciśnień powinno bilansować układ wywiewny w stosunku 1:1.

Aranżacja a przepisy pożarowe

Po odbiorach budynku kolejnym etapem jego życia jest najem powierzchni użytkowych, co wiąże się z projektowaniem aranżacji poszczególnych pięter. Podczas aranżowania biur tworzy się korytarze, które (zgodnie z §247 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie) stanowią poziome drogi ewakuacyjne i muszą być zabezpieczone przed zadymieniem.

W zależności od wymogów klientów kondygnacje dzielą się na różne układy. Daną kondygnację można zaaranżować dla jednego lub nawet kilku najemców. Części pięter zabudowuje się w układach korytarzowych, inne części w układach otwartych, a ograniczeniem najczęściej jest jedynie wizja najemcy.
Powstawanie korytarzy rozpoczyna różnego rodzaju problemy z poprawnym bilansowaniem wentylacji pożarowej. Bilans ten powinien być utrzymany niezależnie od aranżacji piętra. Powinien także odpowiadać założeniom projektu budowlanego.

Największy problem stanowią układy, w których przedsionek przeciwpożarowy ma dwa wyjścia z przestrzeni użytkowej. Jeżeli ten przedsionek równocześnie jest przedsionkiem szybu dźwigu dla ekip ratowniczych, mamy narzucone kryterium prędkości na drzwiach otwartych równe 2 m/s. By zoptymalizować system różnicowania ciśnień, przyjmuje się prędkość 2 m/s dla otwarcia tylko jednego skrzydła drzwi – przy założeniu, że akcja gaśnicza będzie prowadzona w jednym kierunku. W przypadku ewakuacji i równoczesnego otwarcia obu drzwi zakładamy po 1 m/s.

Rysunek 1. Kryterium prędkości w układzie open space

Niezależnie od sekwencji otwarcia drzwi układ odprowadzenia powietrza ze stałą wydajnością odbiera powietrze, które napływa z systemu różnicowania ciśnień. W układzie open space prawidłowy odbiór powietrza jest zapewniony, ponieważ oba skrzydła drzwi przylegają do wspólnej przestrzeni.

Problem zaczyna się przy podziale piętra na kilka korytarzy. Przestrzeń przyległa do obu par drzwi przedsionka zostaje podzielona, a założenie projektu budowlanego, czyli możliwość odebrania powietrza przepływającego z prędkością 2 m/s przez jedne drzwi, staje się niemożliwe do spełnienia.

Rysunek 2. Kryterium prędkości w układzie podzielonych korytarzy

Sposobem na zapewnienie bilansu jest zaprojektowanie niskooporowego kanału wyrównawczego lub korytarza obwodowego wokół trzonu budynku. Należy jedynie pamiętać, aby podczas projektowania aranżacji dokładnie przeanalizować projekt wentylacji pożarowej budynku i jego podstawowe założenia. Jest to niezbędne do poprawnego funkcjonowania budynku.

Rysunek 3. Kryterium prędkości w układzie korytarza obwodowego

Kolejnym ciekawym, lecz rzadziej spotykanym przypadkiem jest łączenie sąsiadujących ze sobą pięter wewnętrznymi schodami. Sytuacja taka ma miejsce, gdy jeden najemca wynajmuje co najmniej dwie kondygnacje. Z założenia instalacja wentylacji pożarowej ma się uruchamiać na kondygnacji objętej pożarem, jednak zadymienie w takim przypadku może się pojawić na obu piętrach. Ewakuacja będzie prowadzona równocześnie z obu kondygnacji. Ten przypadek wymaga dużo większej uwagi i głębszej analizy, ponieważ zmienia założenia projektu bazowego.