Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC we współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR) opracowało raport Zerowy ślad węglowy budynków. Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa do roku 2050. Publikację przygotowała pierwsza green building council w Europie Środkowo-Wschodniej. Raport wskazuje polskim budynkom i sektorowi budowlanemu drogę do osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Polska podpisała porozumienie paryskie, a tym samym zobowiązała się do tego, by do około 2050 r. zmniejszyć globalne antropogeniczne emisje gazów cieplarnianych netto do poziomu zerowego. Unia Europejska, w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, zakłada redukcję emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. o 55%. Osiągnięcie tych celów będzie możliwe dzięki dekarbonizacji wszystkich sektorów gospodarki.

Budynki odgrywają kluczową rolę w reagowaniu na kryzys klimatyczny oraz w dekarbonizacji gospodarki. Wraz z nimi przemysł budowlany odpowiada za ok. 38% wszystkich światowych emisji dwutlenku węgla. 10% tych emisji uwalnia się podczas produkcji i transportu materiałów budowlanych oraz samego procesu budowy i rozbiórki, a 28% podczas eksploatacji. W regionie, w którym działa Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, budynki są odpowiedzialne za ponad 43% emisji gazów cieplarnianych. Globalne zasoby budowlane prawdopodobnie podwoją się do 2050 r., co spowoduje ogromny wzrost emisji, jeśli niewiele lub nic nie zostanie zrobione, by zmniejszyć jej intensywność. Środowisko ekspertów uznaje, że dekarbonizacja budynków jest jednym z najbardziej opłacalnych sposobów na to, by złagodzić najgorsze skutki zbliżającego się załamania klimatu.

W odpowiedzi na wyzwania Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC we współpracy z EBOR przedstawiło raport Zerowy ślad węglowy budynków. Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa do roku 2050. Głównym celem raportu jest wskazanie ścieżki dekarbonizacji polskiego budownictwa prowadzącej do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Ma on stanowić kompendium wiedzy i przewodnik do planowania oraz opracowania strategii przez dziewięć wyodrębnionych grup interesariuszy.

Wizja polskiego sektora budowlanego na 2050 r. jest następująca:

Wszystkie budynki powinny się charakteryzować zerowym operacyjnym śladem węglowym, natomiast budynki nowe i poddawane modernizacji – zerowym śladem węglowym netto w całym cyklu życia (czyli zerowym bilansem wbudowanego i operacyjnego śladu węglowego).

Źródło: Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC, raport Zerowy ślad węglowy budynków. Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa, 2021 r. 

Raport stanowi „mapę drogową”, która pomoże zobrazować, jak kompleksowe wyzwanie stoi przed Polską, aby do 2050 r. zdekarbonizować sektor budownictwa. Równocześnie wzywa do podjęcia konkretnych działań w określonych ramach czasowych. Redukowanie emisyjności budynków (w całym cyklu życia) wymaga nieustannego zaangażowania i współpracy wielu stron, a współpraca ta jest kluczowym zadaniem dla wszystkich zainteresowanych stron.  

Publikacja przedstawia propozycje konkretnych działań dla dziewięciu grup interesariuszy. Są nimi: 

• administracja rządowa i samorządy,  
• deweloperzy,  
• inwestorzy oraz właściciele budynków,  
• projektanci (architekci i inżynierowie budownictwa),  
• producenci materiałów i technologii budowlanych,  
• wykonawcy,  
• zarządcy budynków,  
• instytucje finansowe, 
• organizacje pozarządowe, stowarzyszenia zawodowe i uczelnie.  

W dokumencie, obok 14 innych definicji, celów i przykładów, po raz pierwszy pojawia się definicja budynku o całkowicie zerowym śladzie netto. 

Zerowy poziom netto całkowitego śladu węglowego budynków do 2050 r. to cel bardzo ambitny, aczkolwiek możliwy do osiągnięcia. Wymaga on transformacji zarówno budynków, jak i całego sektora budowlanego. Przede wszystkim potrzebne są jednak wyraźne i zdecydowane działania władz na różnych szczeblach, które będą stymulować zmiany docelowo zmierzające do dekarbonizacji zasobów budowlanych. 

Istotnym warunkiem osiągnięcia neutralności klimatycznej jest współpraca międzysektorowa. To dlatego PLGBC dzięki wsparciu Specjalnego Funduszu Akcjonariuszy Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju opracowało raport, który ma ułatwić wszystkim uczestnikom rynku budowlanego przeprowadzenie tej transformacji. 

Poniższy schemat przedstawia kwintesencję proponowanych działań. 

Źródło: Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC, raport Zerowy ślad węglowy budynków. Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa, 2021 r. 

„Dekarbonizacja polskiego sektora budownictwa to ważne zadanie, którego realizacja jest możliwa tylko dzięki współpracy wszystkich stron uczestniczących w procesie budowlanym. Ponieważ ślad węglowy rozpatruje się w całym cyklu życia budynku, sprawa dotyczy nie tylko projektantów, lecz również deweloperów, inwestorów, użytkowników czy zarządców nieruchomości. Dlatego też powstała mapa drogowa, która ma za zadanie ułatwić kooperację w celu realizacji tego zadania. Warto też pamiętać o tym, że ślad węglowy budynków to nie tylko ślad węglowy operacyjny, wynikający ze zużywania energii, ale także wbudowany ślad węglowy, który wynika z takich aspektów, jak np. zużycie materiałów, transport komponentów, procesy budowlane, remonty czy koniec życia budynku” – podkreśla Mateusz Płoszaj-Mazurek z Bjerg Arkitektur Polska. 

Pracę nad raportem poprzedzały konsultacje z blisko 40 organizacjami i instytucjami branżowymi w Polsce.  

„Przedstawiona w raporcie ścieżka doprowadzenia do dekarbonizacji polskich zasobów budowlanych oraz sektora budownictwa jest bez wątpienia bardzo ambitna. Jednakże bez tak śmiałych wizji nie można osiągnąć neutralności klimatycznej. W drugiej kolejności ambitne wizje muszą się przekładać na ambitne strategie, bo tylko zdecydowane, zintensyfikowane i długofalowe działania pozwolą wypełnić cele porozumienia paryskiego i Europejskiego Zielonego Ładu. Liczymy na to, że niniejszy raport stanie się osią wszelkich działań, które musimy podejmować” – podsumowuje Alicja Kuczera, Dyrektor Zarządzająca PLGBC. 

Prace nad zagadnieniem dekarbonizacji budownictwa będą kontynuowane i rozwijane w ramach kampanii #BuildingLife. Akcję tę prowadzi World Green Building Council, a finansują ją Laudes Foundation i IKEA Foundation. Kampania wspiera realizację programu Europejski Zielony Ład. 10 europejskich green building councils, w tym Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC, opracowuje plan działania na rzecz dekarbonizacji środowiska budowlanego w całym cyklu życia budynków.  

https://plgbc.org.pl/