Klasyfikacja klap odcinających – ograniczenia wynikające z normy badawczej
Autor
Hubert Boćko
Konstruktor klap p.poż. SMAY Sp. z o.o
Troska o bezpieczeństwo, zdrowie i życie osób korzystających z budynków użyteczności publicznej doprowadziła do rozwoju oraz normalizacji systemów wentylacji pożarowej. Ponieważ układy wentylacyjne zapewniające komfort i bezpieczeństwo powinny cechować się wysoką jakością i trwałością, klapy przeciwpożarowe muszą spełniać wymagania prawne zebrane w postaci norm. Rozwój systemów wentylacji pożarowej oraz ich poszczególnych elementów spowodował, że wyzwaniem okazuje się każdy etap pracy nad systemami – ich projektowanie, dobór oraz poprawna instalacja.
Klapy odcinające – zarówno te do instalacji wentylacji bytowych, jak i te stosowane w systemach kontroli rozprzestrzeniania dymu – zabezpieczają przed rozprzestrzenianiem się ognia, temperatury i dymu. Istotnymi różnicami, które cechują wymienione typy klap jest obecność odpowiednio siłownika ze sprężyną powrotną (ewentualnie mechanizmu sprężynowego) i wyzwalacza termicznego w klapach odcinających przeznaczonych do wentylacji bytowej lub siłownika dwukierunkowego w klapach wentylacji pożarowej.
Podstawowym zadaniem klap odcinających w wentylacji bytowej jest odcięcie strefy objętej pożarem od pozostałej części budynku. By to umożliwić, należy odciąć zasilanie na klapie napędzanej siłownikiem lub osiągnąć temperaturę aktywacji elementu termicznego. Funkcjonowanie klap odcinających tego typu podczas pożaru jest zawsze takie samo: klapa się zamyka, oddzielając strefę objętą pożarem, i pozostaje zamknięta bez możliwości powrotu do pozycji otwartej.
Jeśli wymagania projektowe zakładają otwarcie klapy podczas pożaru lub transport gorących gazów, to odpowiednim elementem takiej instalacji jest klapa odcinająca do systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu. Zastosowany w tych klapach siłownik dwukierunkowy pozwala ustawić pozycję normalnej klapy jako otwartą lub zamkniętą, a także określić, co powinno się stać z klapą podczas pożaru: czy ma się ona otworzyć, zamknąć czy pozostać w pozycji normalnej.
Klasyfikacja klap odcinających
Podczas doboru klap odcinających pierwszym krokiem jest ustalenie wymagań odporności ogniowej, które musi spełniać wyrób. Dzięki klasyfikacji klap możemy przeprowadzić wstępną selekcję – polega ona na zweryfikowaniu, jak długo produkt zachowuje deklarowane parametry szczelności ogniowej (E), izolacyjności ogniowej (I) oraz dymoszczelności (S) – a także dowiedzieć się, w jakich przegrodach bądź kanałach można zainstalować klapę.
Na kolejnym etapie należy zwrócić uwagę na kilka aspektów i ograniczeń, które wynikają z klasyfikacji oraz certyfikatu. Producenci badają klapy odcinające w konkretnych warunkach w danym rodzaju ściany (sztywna/podatna/strop lub inne) o konkretnej grubości oraz z określonym sposobem zabudowy. Warunki te są sprecyzowane w dokumentach klasyfikacyjnych i raportach badawczych, które otrzymała każda certyfikowana klapa wprowadzona do obrotu. Przed zastosowaniem danej klapy w projekcie należy się upewnić, czy przegroda budowlana spełnia minimalne wymagania określone w dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR). Podobnym ograniczeniem cechuje się klasyfikacja kanałowa (duct), która określa działanie klapy na kanale w konkretnym wykonaniu. Oznacza to, że niestandardowych systemów ściennych, ścian o niejednorodnym przekroju czy systemów kanałów oddymiających, nawet jeśli mają one odpowiednią odporność ogniową, nie można stosować zamiennie do tych określonych w certyfikacie wyrobu.
Jak walczyć z brakiem miejsca na układy wentylacyjne?
Podczas projektowania instalacji przeciwpożarowej projektanci często spotykają się z problemem małej ilości miejsca przeznaczonego na układy wentylacyjne. Jednym z częstych błędów, które występują na obiektach, jest brak minimalnych odstępów. Norma EN 1366-2:2015-08 w punkcie 13.6 podaje minimalne wymagane odległości. Odstęp między klapami odcinającymi instalowanymi w oddzielnych przewodach wentylacyjnych (nie dotyczy baterii) powinien wynosić 200 mm, a między klapami a elementami konstrukcyjnymi 75 mm. Odległości te mają zabezpieczać klapy odcinające przed wzajemnym oddziaływaniem cieplnym podczas pożaru oraz przed zbieraniem się ciepła tuż nad klapą lub obok niej w ciasnych przestrzeniach.
PN-EN 1366-2 to podstawowa norma badawcza stosowana w procesie klasyfikacji wszystkich klap odcinających występujących na polskim rynku. W związku z tym ograniczenia minimalnych odległości dotyczą wszystkich wyrobów poddanych temu podstawowemu badaniu. By spełnić oczekiwania klientów, producenci klap przeciwpożarowych w porozumieniu z jednostkami certyfikującymi opracowują oraz badają swoje produkty w sposób umożliwiający ich montaż w bliższym sąsiedztwie. Sukcesem na tym polu może się pochwalić również firma SMAY: odległość zarówno między klapami okrągłymi KTM jak i między tymi klapami a przegrodą budowlaną wynosi min. 10 mm (oczywiście może on też być większy). Często stosowanym wybiegiem, mającym obejść powyższe ograniczenia, jest również wyciągnięcie klapy z przegrody budowlanej i montaż na kanale, w oddaleniu od ściany. Takie rozwiązanie ma jednak wady: wiąże się z dodatkowymi kosztami wykonania kanału (i ewentualnie jego izolacji), a także nie zawsze jest dopuszczalne.
Safety Way: innowacyjny system różnicowania ciśnień – drogi ewakuacyjne wolne od dymu i ognia – najwyższy stopień ochrony
System różnicowania ciśnień Safety Way to rozwiązanie dla budynków wielokondygnacyjnych:
- iSWAY-FC® do różnicowania ciśnienia w systemach kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła,
- wykorzystanie innowacyjnego algorytmu predykcyjnego,
- wytrzymały nawet w ekstremalnych warunkach atmosferycznych system Anty Frost,
- 24-godzinny autotest sprawdzający wszystkie podzespoły,
- automatyczna adaptacja do zmieniających się warunków podczas eksploatacji obiektu,
- komunikacja pomiędzy poszczególnymi elementami zestawu i stały monitoring wszystkich jego elementów (regulatory, zdalne czujniki ciśnienia itd.),
- stały pomiar P-MAC(F) wartości zadanej statycznego ciśnienia różnicowego pomiędzy przestrzenią chronioną i odniesienia.
Pobierz wydanie przewodnia “System różnicowania ciśnień”
