Świetliki dachowe a szkło w architekturze

Należy zaznaczyć, że w starożytności tajniki produkcji szkła nie były jeszcze powszechnie znane. Wytwarzano wprawdzie szklane przedmioty, ale technologia nie była wówczas na tyle rozwinięta, by umożliwić szklenie okien. Ze względu na brak przeszkleń do konstrukcji przedostawały się przecieki lub wilgoć. Rzymianie znów stanęli na wysokości zadania: jako pierwsi zaczęli stosować szkło w architekturze.

Jednak dopiero pod koniec XIII w. udało się wykorzystać ten materiał w potężniejszych średniowiecznych budowlach. Pomimo trudności w wykonaniu szklanych paneli w dużych kawałkach (najwyższy mógł mieć wysokość do 3 stóp – czyli około 90 cm – wysokości) szklane panele były stosowane jedynie w dużych obiektach: latarniach morskich, katedrach i zamkach.

W 1674 r. angielski producent szkła, George Ravenscroft, wynalazł szkło na bazie ołowiu. Ten dodatek poprawił wygląd szkła i ułatwił jego obróbkę na gorąco. W związku z tym w renesansie i baroku elementy latarni morskich miały dookoła murowane okna ze szkłem.
Świetliki dachowe stały się obiektem dekoracyjnym, a doprowadzanie światła do budynku stanowiło główny cel ich montowania. Dlatego też okna tego typu były wyposażone w drewniane ramy, które nie chroniły przed deszczem czy przeciekaniem wody. Katedra Santa Maria del Fiore jest przykładem połączenia renesansowej latarni i kopuły.

Wentylacja i doświetlenia dachowe w czasach rewolucji przemysłowej – codzienne życie i sztuka

Wraz z nastaniem rewolucji przemysłowej w XVIII w. zrodziła się możliwość produkcji większych tafli szkła. Wytwarzano wtedy szkło w arkuszach, polerowane w pełni maszynowo i znacznie bardziej przejrzyste niż w przeszłości. Dodatkowo, kiedy blacha metalowa zapewniła większą szczelność i ochronę przed warunkami atmosferycznymi, jakość okien znacznie się poprawiła. Świetliki stały się bardziej funkcjonalne niż kiedykolwiek wcześniej. Zaczęły doprowadzać światło do pomieszczeń, które wcześniej bez lampy naftowej były pogrążone w ciemności. Możliwość dodania światła dziennego z góry wykorzystywano na klatkach schodowych w wielu słynnych budynkach.

Co ciekawe, sztuka, która często odbija rzeczywistość, również w tym przypadku nie zawiodła. Już w baroku na sklepieniach sufitów kościołów malowano imitacje nieba. Sklepienie mające na celu podkreślanie kultu religijnego, wykorzystywano malując okna, tworząc iluzję dachu, a w nich niebiańskie istoty. Przykładek takiego malowidła jest Fresk z kopułą trompe l’œil autorstwa Andrei Pozzo w Kościele Jezuitów w Wiedniu.

Zdjęcie 1. Fresk z kopułą trompe l’œil autorstwa Andrei Pozzo w Kościele Jezuitów w Wiedniu. Źródło: Wikipedia

Świetliki dachowe w sztuce możemy zobaczyć w dziewiętnastowiecznych dziełach Vincenta van Gogha, np. w Chatach krytych strzechą pod wzgórzem. Obraz ten prezentuje doświetlenie przestrzeni poddachowej.

Okna dachowe służyły artystom nie tylko jako jeden z tematów, ale także w dużo bardziej przyziemnym sensie. Np. Hans Christian Andersen podczas tworzenia baśni wykorzystywał światło dzienne, dostarczane do jego pomieszczeń przez doświetlenia na wzór okien mansardowych.

Świetliki dachowe w obiektach przemysłowych

Świetliki dachowe w obiektach przemysłowych wykorzystywano już w latach 70. i 80. XX w. Ich konstrukcja była wykonana ze stali, a przykrycie – ze szkła zbrojonego. Świetliki miały kształt trójkątów i nie zapewniały wystarczającego doświetlenia. Poważną wadę okien tego typu stanowiła także ich duża waga, co znacznie wpływało na obciążenia dachów. Świetliki ze szklanym przykryciem były bardzo mocno narażone na uszkodzenia i pęknięcia, co mogło skutkować natychmiastowymi przeciekami.

Dzisiejsze przemysłowe świetliki dachowe, znane pod nazwą pasm świetlnych, przeszły sporą rewolucję. Ich konstrukcja składa się z komorowych profili aluminiowych (lub z innego tworzywa). Przykrycie wykonuje się zazwyczaj z komorowych płyt poliwęglanowych o różnych grubościach. Świetliki są także zaopatrzone we wszystkie niezbędne systemy uszczelnień oraz materiały montażowe. Pasma świetlne występują najczęściej w formie łukowej. Pozwala ona na wbudowanie klap oddymiających oraz wentylacyjnych.

Zdjęcie 4 i 5. Współczesne pasma świetlne. Fot. SMAY

Wentylacja i wejście na dach przez świetliki dachowe

Okna tego typu w przemyśle zapewniają nie tylko światło, ale również okresową wentylację. Dodatkowo spełniają funkcję wyłazu – pozwalają wejść na dach w celach serwisowych i inspekcyjnych. Pasma świetlne z funkcją wyłazu można znaleźć w budynkach użyteczności publicznej, obiektach handlowych, halach produkcyjnych, magazynach itp. Przeznaczone są do montażu w dachach różnych rodzajów i o różnym nachyleniu.

Ciekawym i często stosowanym rozwiązaniem są pasma świetlne liniowe. Ich główną funkcją jest doświetlenie światłem dziennym dużych obiektów takich jak hale produkcyjne i magazynowe. Dzięki zastosowaniu w pasmach świetlnych opcjonalnych klap otwieranych siłownikiem, zapewniają również naturalne przewietrzanie pomieszczeń oraz oddymianie grawitacyjne w czasie pożaru. Pasma świetlne stosowane są w budynkach użyteczności publicznej, obiektach handlowych, halach produkcyjnych, magazynach, itp.

Firma SMAY ma w swojej ofercie pełny wybór rozwiązań doświetlających. Oferujemy pasma świetlne, świetliki punktowe, wyłazy dachowe, klapy oddymiające, kompletne systemy oddymiania dla obiektów halowych, koncepcje oraz projekty oddymiania.