Co jest najtrudniejsze w pracy projektantów instalacji sanitarnych? Jak projektować na miarę XXI wieku? O wyzwaniach, jakie stawia przed branżą projektową rynek budowlany, oraz o innowacyjnym podejściu do projektowania niskoenergetycznego opowiada Aleksandrą Pokój, projektantka HVAC. 

Podejście inwestorów a dobór rozwiązań w projekcie

W naszym zawodzie oprócz projektowania bardzo ważna jest również praca koncepcyjna, przekonywanie inwestora do proponowanych rozwiązań za pomocą analiz. Pomagają one zobrazować, które rozwiązania będą dla niego opłacalne i które warto wdrożyć w danym obiekcie. Wszyscy inwestorzy powinni być otwarci na zrównoważone projektowanie, ale to naszym zadaniem jest ich „otworzyć”. Kiedy projektant ma zielone światło od inwestora, projekty są bardziej innowacyjne i bogatsze w niestandardowe rozwiązania. Zlecający często podcinają skrzydła projektantom instalacji sanitarnych. Często nie mamy swobody, aby zaproponować coś innowacyjnego.

Dotarcie do inwestora przez architekta

Najczęściej projektanci nie mają bezpośredniego kontaktu z inwestorem. Głównym pośrednikiem jest architekt, którego musimy przekonać na tyle, by chciał i potrafił przekonać inwestora. Jeżeli architektowi bardziej zależy na aspektach wizualnych niż energetycznych budynku i nie przekona on inwestora do nieszablonowego rozwiązania, to jedyna nadzieja w świadomym inwestorze, który sam wyjdzie z inicjatywą. Jeśli podejście zlecających się nie zmieni, to projekty będą tworzone standardowo, a potencjał projektantów nie będzie wykorzystywany.

Innowacyjnie ku energooszczędności

Innowacyjne podejście powinno iść w parze z energooszczędnością. Przy czym priorytetem jest to, aby nie zwiększać jej kosztem komfortu użytkowników. Przykręcenie głowic grzejników przez użytkowników czy zmniejszanie wydatku powietrza, żeby oszczędzić na energii, trudno nazwać optymalnymi rozwiązaniami. Przemyślane działanie polega na wprowadzaniu innowacji, które przełożą się na mniejsze zużycie energii przy zachowaniu maksymalnego komfortu użytkowników danego obiektu. Projektując budynek, trzeba odpowiednio wyważyć komfort użytkowania i koszty eksploatacyjne proponowanych rozwiązań. Właśnie dlatego już na etapie koncepcyjnym warto porównywać nie tylko ceny proponowanych rozwiązań, ale również korzyści eksploatacyjne, a także analizować, co w danym obiekcie sprawdzi się najlepiej.

Wciąż jednak szukamy nowych rozwiązań (np. w zakresie sterowania i automatyki), które będą korzystne zarówno dla inwestorów, jak i dla komfortu użytkowników. Często ludzie nie zdają sobie sprawy, jak ważna jest wentylacja, i tracą na tej nieświadomości. Mamy nadzieje, że znajdziemy partnerów do tego, aby promować rozwiązania niskoenergetyczne w budynkach mieszkalnych, aby przyszli właściciele mieszkań mogli cieszyć się energooszczędnością swoich lokali.

Rola wentylacji w procesie budowlanym i funkcjonowaniu budynku

Nie chcę generalizować, jednak wydaje mi się, że uczestnicy procesu budowlanego często nie są w stanie zrozumieć wagi kluczowych kwestii związanych z energochłonnością. Dla projektantów instalacji ważne jest to, aby architekci chcieli jak najpiękniej opakować instalacyjne serce budynku w obiekt architektoniczny, a nie projektowali nieużyteczne bryły, w których nie ma przestrzeni dla instalacji.

Projektowanie instalacji wentylacyjnych: tanio czy dobrze?

Projektowanie budynków z wentylacją grawitacyjną i zasilanych z sieci miejskiej jest najprostsze – nie wymaga ani wiele miejsca dla instalacji, ani koordynacji lub inwencji po stronie architektów czy firm budowlanych.
Branża stawia też wyzwania pod kątem finansowym, bowiem bardzo często w Polsce nadal obowiązuje podejście, że projekt ma być tani. A to wymusza wprowadzanie zmian w procesie wykonawczym i wpływa na cały proces.

Zmiany w procesie wykonawczym to zmora niejednego projektanta

Na etapie wykonawstwa projekty często zmienia się z powodów finansowych. Ograniczenia budżetowe to jedne z najważniejszych przyczyn zmian w projektach. Projektanci HVAC muszą się mierzyć z propozycjami optymalizacyjnymi od wykonawców. Projekty są okrajane, a to przekłada się na efekt końcowy całej realizacji.

Kolegom i koleżankom po fachu proponuję, by już na etapie projektu, kiedy sugerujemy pewne rozwiązania, informować o planowanych kosztach wykonawczych propozycji wprowadzonych do projektu. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo realizacji, warto kosztorysować projekty już na początku prac. Nie chcemy projektować na półki, tylko od początku działać zgodnie z założeniami, również tymi finansowymi. Takie podejście pozwoliłoby uniknąć wielu poprawek na późniejszych etapach.

Co przekonałoby inwestorów do lepszych, ale droższych rozwiązań w zakresie wentylacji?

Myślę, że najważniejsza jest kwestia popytu. Klienci powinni zwracać uwagę na zagadnienia energochłonności budynków i sami wymagać tego od inwestorów. Zmiana prawa nie wystarczy. Wiele osób zapomina, że im lepszy projekt wentylacji w danym obiekcie, tym mniejsze koszty eksploatacyjne budynku.

Trudy w pracy projektantów HVAC

Problemów jest mnóstwo – trudno wybrać jeden. Wydaje mi się, że w projektowaniu najtrudniej zaspokoić potrzeby i oczekiwania wszystkich uczestników procesu projektowania i powstawania nowych obiektów. Wszędzie tam, gdzie mamy granice styku – np. między projektantami HVAC a architektami czy instalatorami – każdy ma swoje racje i potrzeby, musimy dzielić się wspólnymi szachtami czy pomieszczeniami sanitarnymi, a pogodzenie tych potrzeb często jest trudne i czasochłonne. To niewątpliwie stanowi duże wyzwanie, a jeżeli nałoży się na to określony charakter budynku (np. czy jest to obiekt na wynajem czy na sprzedaż) to te kwestie stają się jeszcze trudniejsze.

Dlaczego? Przeczytaj wywiad z autorką w najnowszym wydaniu magazynu BuildVent.